سپری در برابر آتش دوزخ

فرزند انسان نتیجه‏ی آمال و آرزوهای او می‏باشد زیرا که او ثمره‏ی حیات یک انسان محسوب می‏شود که به عنوان جانشین بر روی زمین باقی می‏ماند. شایسته است که این نماینده‏ی واقعی انسان، به خصوصیات ویژه‏ای آراسته گردد و نمی‏توان به این هدف رسید مگر اینکه فرزند را به آداب نیکو تربیت نمود. رسول اکرم صلی‏الله علیه و اله وسلم فرمود: « فرزندان خود را گرامی بدارید و آنان را خوب تربیت کنید تا آمرزیده شوید.»1برای رسیدن به این هدف، خود والدین باید اهل تحقیق و مطالعه باشند تا بر اساس تحقیق و بررسی‏هایی که به دست آورده‏اند، آنچه را که می‏خواهند به فرزندشان بیاموزند و درستی آن را باور داشته باشند. متاسفانه بسیاری از اطلاعاتی که فرزندان دارای آن هستند، براساس القائات محیطی و تعصبات والدین به آنها رسیده است و باید توجه داشت که این اطلاعات ممکن است نادرست و همراه با خطا باشد. با مثالی می‏توان این موضوع را ثابت کرد. لحظه‏ای که یک کودک قدم بر عرصه‏ی گیتی می‏گذارد، هیچ گونه ادراک و آگاهی نسبت به محیط پیرامون خود ندارد. کم‏کم که کودک رشد می‏کند، بر ادراکات او نیز افزوده می‏گردد و قدرت یادگیری او روز به روز بیشتر می‏شود. کودک همه‏ی این یادگیری‏ها را از محیطی که در آن زندگی می‏کند به دست می‏آورد. به عبارتی دیگر، محیط زندگی کودک، معلم و راهنمای ادراکات و یادگیری‏های او می‏باشد. محیط، اولین معلم کودک است که تمام القائات فکری و فرهنگی و آموزشی خود را به کودک ارائه می‏دهد زیرا که پس از سه چهار سال، وقتی با کودک سخن می‏گوییم، ملاحظه می‏کنیم که کودک درست به زبانی سخن می‏گوید که والدین، اطرافیان و به طور کلی محیط تربیتی او به او القاء کرده است.

به طور کلی می‏توان گفت که محیط پرورشی کودک، اطلاعات فرهنگی خود را بر ذهن و قلب کودکان به صورت اجباری القاء می‏کند. چنین القائی نه تنها در مورد زبان بلکه در موارد دیگر مانند فرهنگ، اقتصاد و غیره و دین هم وجود دارد. القائات و یادگیری مذهبی از شایع‏ترین القائات محیط پرورشی کودک می‏باشد. به لحاظ اینکه کودکی  که در یک خانواده‏ی مسلمان به دنیا آمده باشد، بر اثر تربیت والدین آن خانواده، مسلمان تربیت می‏شود و کودکی که در یک خانواده‏ی مسیحی به دنیا آمده باشد، بر اثر تربیت آن خانواده، مسیحی خواهد گردید و همین‏طور یهودی و... می‏توان چنین نتیجه گرفت که پذیرش دین کودک از سوی والدین نمی‏تواند یک دین واقعی باشد زیرا والدین آن را بر اساس تعصبی که دارند به فرزندان خود القاء نموده‏اند. این موضوع بسیار دقیق علمی را پیامبر اکرم صلی‏الله علیه واله وسلم چنین زیبا فرموده است: «هر کودکی با فطرت توحید متولد می‏شود اما این والدین او هستند که کودک را یهودی یا مسیحی تربیت می‏کنند.»  2

هر انسانی که متولد می‏شود با فطرت توحید و گرایش به اسلام متولد می‏شود و فطرت توحید در نهاد او وجود دارد. اگر محیط تربیتی، مناسب باشد، کودک براساس فطرت پاک خود رشد خواهد نمود و هیچ‏گونه تعارضی در او مشاهده نخواهد شد. ولی اگر کودک در محیطی که گرایش توحید و اسلام در آن محیط وجود ندارد، رشد کند، کم‏کم فطرت پاک او تاریک خواهد گردید و القائات محیطی جایگزین آن خواهد شد. افرادی که بعدها در اثر مطالعات، گرایشات خود را به اسلام نشان می‏دهند، در حقیقت فطرت پاک آنها دوباره بیدار می‏شود و نور ایمان در قلبشان می‏تابد و به سوی حقیقت رهنمون می‏گردند.  بنابراین نقطه‏ی شروع تربیت فرزند باید از تربیت خود والدین شروع شود زیرا اگر خود والدین به خوبی تربیت نشده باشند و اطلاعاتشان بر اساس القائات محیطی و والدین متعصّب بوده باشد، به یقین اطلاعاتی که می‏خواهند در اختیار فرزند خود قرار دهند و به این وسیله او را تربیت کنند نیز نادرست خواهد بود. به همین جهت خودسازی در اسلام از اهمیت ویژه‏ای برخوردار است زیرا برای خود‏سازی لازم است که انسان اطلاعات را به صورت صحیح و از منابع معتبر و مطمئن دریافت کرده باشد.

بنابراین تربیت کودک، از خانواده که محیط اول زندگی او محسوب می‏شود، آغاز می‏گردد. به همین جهت می‏توان دریافت که هسته‏ی اولیه‏ی تربیت، خانواده‏ است. بر همین اساس لازم است که این خاستگاه تربیتی، از پایه‏ای محکم و استوار برخوردار باشد. به همین جهت اولین قدم برای ایجاد چنین پایگاهی، انتخاب همسر مناسب می‏باشد تا کودکی که در این مکان می‏خواهد تربیت شود، مکانی مطمئن برایش باشد.3 شناخت و بررسی مراحل رشد ، والدین و مربیان را یاری می‏دهد تا اولا کودک خود را به درستی بشناسند و در ثانی از مراحل تربیتی آنها به خوبی آگاهی داشته باشند.  خداوند متعال در قرآن کریم فرموده است: «یا ایها الذین آمنوا و انفسکم و اهلیکم نارا» ترجمه: ای کسانی که ایمان آورده‏اید، خود و خانواده‏ی خود را از آتش نگهدارید. مولای بزرگوار حضرت امیرالمومنین‏علیه‏السلام در تفسیر آیه‏ی شریفه فرمود: «یعنی، به خود و خانواده‏ی خود خوبی بیاموزید و آنان را تربیت کنید.»  4

کودکی که در خانواده‏ی با ایمان و روشن ضمیر تربیت شده باشد، دارای ارزش والایی است زیرا زندگی انسان بر پایه‏ی تربیت صحیح استوار است و اگر کودکی نیکو تربیت شود، بدون تردید می‏تواند فردی صالح و شایسته برای جامعه باشد. تربیت خوب فرزند، بدون تردید دارای پاداش اخروی نیز برای والدین می‏باشد زیرا اثر فرزند صالح پس از مرگ والدین، همواره به آنها می‏رسد و خداوند متعال آنها را به خاطر تربیت فرزند صالح، مورد تکریم قرار می‏دهد.

پی نوشتها

1- میزان الحکمه

2- الحدیث

3-تربیت فرزند از دیدگاه اسلام

4-میزان الحکمه

5- میزان الحکمه

برگرفته از کتاب "فرزند صالح" نوشته پور ابراهیم

تنظیم: کهتری

مقالات مرتبط

اول خودت را عوض کن!

تازگی ها اومده توی خونمون

چشماتو از من بر ندار

به چه زبونی بگم دوست دارم

اکسیر عشق

سال های طلایی کودکی